Yüzyıl’ın o yıllardaki adı ”Kalebozuğu”, halk arasında “Gallabozu” denilen yalılardan bir görünüş. Bu fotoğrafın çekildiği yıl 1956

.

Evler henüz yıkım aşamasında ve son kalan altı ev

Bugünkü yol yapılmış bitmiştir. Ünye’nin burunda kalan evler ve iskelede avlarını boşaltmak için bekleyen balıkçı motorları ile son silueti.

Kanalı denize doğru yine deniz tekniğini hesaplamadan betonla ileriye doğru uzattık, deniz içeri çekildi. Bütün bunlar otuz yıla yayılan bir zaman dilimi içinde oldu. Bu zaman içersinde Ünye’nin yarısı bunlara bakarak geldi geçti buradan, kimsenin sesi bile çıkmadı. Sonra canımız sıklınca toplandık konuşmalar yaptık, yeşil Ünye, şirin Ünye diye diye pantolanlarımızı yırttık.

 Bazı akşam saatlerinde gidin parkta oturun kokudan duramayacaksınız.

Masa koymak için denize çıkılan beton bölüm koya su ve rüzgar girişini kesmiştir.

Yüzyıl denilen kafe mi çay bahçesi mi uzatılmasıydı eski doğal hizasında kalsaydı koyda su akışı sağlanacak birikme olmayacaktı, koku olmayacaktı. İlerideki yıllarda burası daha da kötü duruma gelecektir, koy hergeçengün daha da kirlenecek, kaybedilecektir.

Çevre yolunu Ünye’nin arkasından geçirerek koyu kurtardık fakat yüzyılın sebep olduğu bu kirlenmeden nasıl kurtaracağız?

Bunu bize Eren Tokgöz yıllar önce gözümüze sokar gibi gösterdi de biz göremedik.

Nasıl mı? Bugünkü yol geçince, burada beş-altı ev kalmıştı, yukarıda yazdığım gibi bunları yıktılar. Eren Tokgöz “Ünye Hayalleri” adlı makalesindeki yüzyılı bir proje ile Ünye’ye sunmuş, farklı bir bakış açısı getirerek burayı düzenlemiştir.. Bu projesinde yıkılan evleri aynen yerlerine yaparak, evleri, Sergi salonu, Ünye Müzesi, Kafe, Ünye yemekleri sunan bir Restoran, Ünye Misafir Evi ve bir otel olarak düşünmüş, bir de maket-sergi şeklinde, Orta Çarşı Caddesinde tartışmaya ve ziyarete açmıştır, bu olay o yıllarda yerel basın ve televizyonlar tarafından da ilgi ile izlenmiştir.

Her şeyde olduğu gibi bu akılcı ve güzel projeye de tepkisiz kaldık ve adama başka işin mi yok dedik.

Çocuklarımız yarın kokudan Haliç’e dönen Ünye Koyunun başında oturup, Eren Tokgöz’ün  bu projesine ve benim bu yazıma bakıp ağlamazlar inşallah.

Çözüm, gecikmeden buraya yapılan eklemeler derhal yıkılarak orijinal uzantısına getirmektir. Ağaçları budayarak ve gereksiz olanları keserek koya rüzgar dolmasını ve koyda rüzgar akışıyla temizlenmeyi sağlamaktır. Birde sağını solunu temizleyerek, ağaçların altına saklanmış eski kayıkları buradan başka yere alıp, şarapçıların da içip içip Asarkaya’ya karşı dönerek denize işemelerine mani olabilirsek sorunu biraz çözmüş oluruz.

İşte size para pul istemeyen hemen yapılabilen çok faydalı düzenlemelerden en önemlisi, şehrin girişinde her geçen gün bir mezbelelik halini alan Yüzyıl’ın sağı ve solu. Bunlar neden görülmez anlamak zor.

Kaldırımlara kadar çıkmış görüntü kirliliği yaratan kayıklar

Asıl önemli konu biraz daha ilerideki kayıklar ve yaya kaldırıma kadar çıkmış eski püskü sandallar mezbeleliğidir. Buraya yıllardır çare bulunamamaktadır. Kayıklar buradan kaldırılamamaktadır. Zaten kaldırılacak başka kumsal da kalmamıştır, denizi sevmeyen, kafalarını bir defa denize sokmamış, ayakları çıplak, hayatında bir defa kuma basmamış insanlar bir zamanlar kumsallarla dolu olan Ünye’nin park bahçe yapacağız diye denizle olan irtibatını koparmıştır. Yaptıkları Parklar ve bahçeler, şarapçıların demlendiği mezbelellik olmuştur.

 Birileri burasının neden düzelmediği veya ne zaman düzeleceği konusunda bir açıklama gönderirlerse aynen burada yayınlarız